Wat is de kleur van jouw klas?

Aandacht besteden aan diversiteit is belangrijk in een klas waarvan de ouders van leerlingen uit verschillende windstreken komen, want (culturele) achtergrond is een wezenlijk onderdeel van iemands identiteit. Maar ook wanneer je voor jouw gevoel een homogene leerlingengroep hebt, neem een zogenaamde ‘witte klas’, is het topic culturele diversiteit en verschillende normen en waarden van belang. In dit blog laten we zien waarom. En geven we tips over hoe je de diversiteit binnen je klas kunt inzetten om te werken aan intercultureel bewustzijn en wereldburgerschap.

Een klas is altijd divers

Op het eerste gezicht lijken sommige klassen diverser dan andere. In een klas in Rotterdam bijvoorbeeld zitten vaker leerlingen met een  culturele achtergrond dan de Nederlandse in vergelijking met een school in Sneek of Schijndel. En de klas uit Rotterdam zullen we allemaal als de meest diverse beschouwen. Toch, ‘elke klas is divers’, om Sabrina Alhanachi te citeren. Sabrina: “In, laten we het witte klassen noemen, komen steeds meer leerlingen uit andere wijken, met andere gewoonten, normen en waarden. Dat is ook diversiteit. En ook deze leerlingen leven in een diverse samenleving en komen uiteindelijk te werken in een multiculturele maatschappij.”

Ontdek de diversiteit binnen jullie groep

Elke klas is divers dus, maar divers op zijn eigen manier. En die diversiteit is altijd een rijke bron waaruit je kunt putten om te werken aan het intercultureel bewustzijn van leerlingen. Dit kun je op ontzettend veel manieren doen. Met drie eenvoudige oefeningen hopen we je hieronder inspiratie te geven om ermee aan de slag te gaan. 

Het verhaal achter de naam 

Natuurlijk ken je de namen van je leerlingen. En kennen de leerlingen elkaars namen. Maar weten jullie ook wat voor verhalen er achter die namen schuil gaan? Wat de namen betekenen en waar ze vandaan komen? Van wie de leerlingen die namen hebben gekregen en waarom? Iemands naam kan van alles over iemand vertellen, een naam is voor iedereen een belangrijk onderdeel van zijn of haar identiteit. Vraag elkaar naar het verhaal achter de naam en leer elkaar zo kennen op een dieper niveau.

Verteltas 

Deze praktische tip komt van Sabrina Alhanachi. Als zij zichzelf introduceert, neemt ze wel eens een tas mee met spullen die wat over haar vertellen. Denk bijvoorbeeld aan haar gebedskleed. Of de jurk die ze draagt bij een islamitische bruiloft. Het mooie aan zo’n verteltas is dat je daar spullen in stopt die je zelf graag wilt laten zien. Spullen die je zelf belangrijk vindt binnen het kader van je eigen identiteit. 

Traditieruil 

Een derde oefening die intercultureel bewustzijn stimuleert is de ‘traditieruil’. Laat iedere leerling een belangrijke traditie binnen zijn of haar gezin op een briefje schrijven. Dat kan bijvoorbeeld zijn bidden voor het eten, of een bezoek aan de synagoge. Maar het kan ook gaan om het eten van een Limburgse vlaai op zondag of het vieren van het Chinese Nieuwjaar. Gooi alle briefjes in een grote pot, hussel de briefjes en laat iedereen weer een briefje trekken. Iedere leerling gaat die traditie die hij of zij getrokken heeft deze week onderzoeken en uitvoeren. Zo leren de leerlingen over zichzelf (welke tradities zijn er bij ons?) en over de ander (wat betekent de traditie van hem/haar?). 

Professionalisering en intercultureel bewustzijn

We geven bovenstaande voorbeelden om intercultureel bewustzijn te oefenen met leerlingen in de klas, maar ze zijn net zo toepasbaar voor docenten en onderwijspersoneel onderling. Want wat weet jij van de culturele achtergrond en identiteit van jouw collega’s? En wat zou je erover willen leren? Wat is je kijk op je eigen culturele identiteit en opvattingen? En wat wil je daar je collega’s over laten zien of vertellen? Ja, je ziet elkaar misschien elke week of zelfs elke dag. Maar het is in gesprekken en oefeningen als deze dat je elkaar echt ontmoet.

Methode Story Circles: interculturele communicatie

Naast deze drie oefeningen willen we je ook een methode tippen: de Story Circles van Unesco. Met deze toegankelijke, maar krachtige methode oefenenen leerlingen met begrijpend luisteren en leren ze hun antwoord en oordeel uit te stellen. Het is een mooie methode om dieper in het verhaal van de ander te duiken en tegelijkertijd de verbinding te leggen tussen het verhaal van de ander en het verhaal van jezelf. Meer weten over de methode Story Circles? Lees erover in dit blog. 

Wil jij de kleur(en) in jouw klas ontdekken? Samen met leerlingen en andere docenten de diversiteit in jullie school gebruiken als basis voor intercultureel leren? Kijk dan eens naar onze training Intercultureel bewustzijn.