Burgerschap op school: 5 gespreksstarters
De wet burgerschapsonderwijs van augustus 2021 voor basis- en middelbare scholen geeft weinig kaders over hoe je als school burgerschap daadwerkelijk inricht, maar maakt wel duidelijk dat je als school burgerschap moet ‘voorleven’. Wat dat betekent? Dat een school een leerlingenraad heeft bijvoorbeeld, en dat de school een plek is waar naar leerlingen wordt geluisterd. Binnen een school die burgerschap voorleeft, is het houden van een goed gesprek over wat burgerschap inhoudt onmisbaar. Ga jij dat gesprek starten? Maak dan gebruik van deze vijf vragen als conversatiestarters.
1. Wat heb je eraan om burger te zijn van Nederland?
Deze vraag zet jullie team aan tot het onderzoeken van de voordelen die je hebt als burger in onze maatschappij. Denk bijvoorbeeld aan je kiesrecht, de mogelijkheid zelf volksvertegenwoordiger te worden en de mogelijkheid verandering te brengen en invloed uit te oefenen. Maar ook aan de vrijheid die je hebt om te zijn wie je bent, te zeggen wat je wilt en te geloven wat je wilt geloven. Ook kun je het gesprek voeren over wat die voordelen ook van ons vragen als burger. Hoort bij die vrijheid ook een stuk verantwoordelijkheid? En wat is dan die verantwoordelijkheid?
2. Aan welke dingen kun je zelf werken om een betere burger te worden?
Dit is een gespreksstarter die teamleden uitdaagt in de spiegel te kijken. Wie ben ik als burger? En wat vind ik daarvan? Wat vind ik belangrijk en hoe kan ik me daarvoor inzetten? Het bespreken van je inzichten kan ook een mooie start zijn voor een les met leerlingen. Geef als docent eerlijk aan waar jij mee worstelt of naar zoekt en leerlingen zullen eerder geneigd zijn zich kwetsbaar op te stellen en gevoelens met jou en elkaar te delen. Oftewel: door jezelf te laten zien schep je een veiligere omgeving voor leerlingen om dat ook te doen.
3. Is burgerschap een vak apart?
Deze vraag gaat in op hoe jullie het onderwijs in willen richten. Hoe wil je burgerschap vormgeven binnen wat jullie hebben staan? Ga je extra activiteiten ontwikkelen of integreer je burgerschap in het curriculum dat staat? Wil je hier wat diepgaander over discussiëren, kijk dan ook eens naar het onderscheid tussen een smalle opvatting en brede opvatting van burgerschap die in dit artikel van Didactief wordt besproken.
4. Op welke momenten voel jij je burger van Nederland?
Wanneer voel je echt dat je burger bent van Nederland? Veel mensen zullen dit voelen wanneer ze naar de stembus lopen of juichen voor het . Of op een dag waarop je gaat demonstreren voor iets dat je belangrijk vindt of tijdens het doen van vrijwilligerswerk. Ook kan het persoonlijk zijn: het moment dat je je dankbaar voelt dat je in een maatschappij leeft die zorg toegankelijk maakt voor iedereen en de zorg die nodig is voor je kind, ouder of andere geliefde wordt vergoed. Gesprekken hierover geven lading aan jouw kijk op burgerschap én versterken de verbinding onderling.
5. Hoe past burgerschap bij ons?
Als school heb je een visie op onderwijs. Op wat je leerlingen wilt bijbrengen en op hoe je wilt dat ze straks de deur van de school weer uit lopen. Deze gespreksstarter is bedoeld om samen te onderzoeken hoe burgerschap past binnen die eigen visie. Om te zoeken naar hoe burgerschap aansluit bij het fundament dat er al onder jullie school ligt. Daarin kun je ook de omgeving van de school meenemen: hoe past burgerschap bij de plek die wij als school innemen in deze straat, wijk of stad?
Onder begeleiding van Globi het gesprek aangaan over burgerschap? Binnen korte tijd een scherpe, duidelijke visie ontwikkelen die draagvlak heeft binnen het team? Wij ondersteunen jullie graag bij een visiesessie. Neem contact op voor de mogelijkheden.
Op zoek naar ondersteuning bij het opzetten van een doorlopende leerlijn burgerschap, van visie tot en met implementatie? Kijk dan eens naar ons Adviestraject Doorlopende Leerlijn Burgerschap.
