Groeien door het actief opzoeken van (intercultureel) ongemak
Dat intercultureel nieuwe situaties vaak gepaard gaan met ongemak, is iets dat we allemaal ervaren. Wat doe je bijvoorbeeld als je iemand de hand wil schudden, maar deze begroeting niet wordt beantwoord? En hoe ga je ermee om wanneer iemand heel dicht bij je komt staan terwijl jij liever wat meer afstand houdt? Of wanneer je planning in de war wordt gegooid omdat er andere ideeën heersen over tijd en deadlines? Het ervaren van ongemak is vaak geen fijn gevoel, maar bij Globi zijn we ervan overtuigd dat het ervaren van intercultureel ongemak zorgt voor persoonlijke groei. En zoeken we regelmatig naar nieuwe, wetenschappelijke artikelen die deze overtuiging onderschrijven. Lees mee met onze laatste vondst!
Van ongemak naar Rich Points
Voor we het onderzoek behandelen, nog even deze noot: intercultureel ongemak, het is eigenlijk een term die we nauwelijks gebruiken bij Globi. Niet omdat we dat ongemak niet willen onderkennen of benadrukken, juist wel! Maar juist dan maken we snel de stap naar wat zo’n moment van intercultureel ongemak voor je kan betekenen, hoe het uit kan groeien naar een Rich Point: een term, actie of conversatie die niet binnen je al bestaande kijk op de wereld past en je daardoor verbaast of verwondert. Letterlijk: een moment van verrijking. En Rich Points, een concept ontwikkeld door taalkundig antropoloog Michael Agar, daar zijn we bij Globi vol van.
Ongemak: vermijden of opzoeken?
Intercultureel ongemak kom je tegen in een diverse samenleving als de Nederlandse. Maar in welke mate je in interculturele situaties en dilemma’s belandt, is afhankelijk van de mate waarin je zelf deze situaties opzoekt. Ben je iemand die het ongemak vermijdt, tolereert of juist opzoekt? Ga je het gesprek aan met iemand die de dingen anders aanpakt als jij of spreek je het liefst met mensen die hetzelfde denken en doen? Zoek je, binnen of buiten de grenzen van Nederland, naar mensen met andere (culturele) achtergronden of blijf je liever in je eigen bubbel?
Actief ongemak opzoeken leidt tot meer groei
In een redelijk recent onderzoek doen Woolley en Fishbach (2022) vijf experimenten om te kijken of het actief opzoeken van ongemak als teken kan dienen van groei en ervoor zorgt dat de motivatie om te leren toeneemt. Let wel: deze experimenten gaan over ongemak opzoeken in het algemeen, en niet specifiek over het opzoeken van intercultureel ongemak. Elk experiment draait om een taak die direct ongemak oproept.
Experiment 1: Ongemak opzoeken
In improvisatielessen kregen studenten de opdracht om zich ongemakkelijk en onhandig te voelen. Het idee hierachter was dat deze ongemakkelijke gevoelens als teken van progressie konden worden gezien. Deze instructies werden vergeleken met typische instructies of instructies om hun vaardigheden te ontwikkelen. De resultaten lieten zien dat de studenten die de instructies kregen om ongemak te zoeken, actiever deelnamen aan de oefeningen dan degenen die de andere instructies ontvingen.
Experiment 2: Schrijven over een emotionele ervaring
Dit experiment vroeg deelnemers om over een emotionele ervaring te schrijven: een taak die ongemak in mensen oproept. Sommige deelnemers kregen de instructie om het ongemak op te zoeken, terwijl anderen deze instructie er niet bij kregen. De resultaten toonden aan dat degenen die het zochten, gemotiveerder waren om opnieuw te schrijven. Ook voelden zij dat ze hun doel van emotionele verwerking beter hadden bereikt.
Experiment 3: Nieuws over COVID-19
In dit experiment werd de bereidheid van mensen om nieuws over een gezondheidscrisis en tegenovergestelde politieke standpunten te ontvangen, getest. Het ontvangen van informatie over een dreiging (CoVID-19) en het kennisnemen van afwijkende meningen zijn allebei dingen die ongemak doen ervaren. De resultaten lieten zien dat mensen die ongemak zochten, ontvankelijker waren voor het nieuws dan mensen die gewoon op zoek waren om te leren.
Experiment 4: Conflicterende, politieke meningen
Dit experiment testte het effect van het zoeken naar ongemak op het leren over conflicterende politieke meningen tussen Democraten en Republikeinen (het is een Amerikaans onderzoek), iets dat wederom ongemak oplevert. Mensen die het zochten, bleken meer gemotiveerder om over deze meningen te leren, ongeacht of ze instructies kregen om het ongemak te herinterpreteren als een teken van progressie.
Experiment 5: Informatie over wapengeweld
Het vijfde experiment onderzocht het effect van het zoeken naar ongemak en de bereidheid om informatie over wapengeweld tot zich te nemen. De bevindingen toonden aan dat de deelnemers meer gemotiveerd waren om over wapengeweld, een onderwerp dat ongemak opwekt, te lezen wanneer ze instructies kregen om het te zoeken dan wanneer ze dat niet deden.
Ongemak als middel voor persoonlijke groei
Uit de experimenten bleek dus dat de expliciete instructie om ongemak op te zoeken, mensen kan helpen om meer te leren over afwijkende meningen, open te staan voor nieuws dat niet al hun straatje past, actiever maakten in hun leren en gemotiveerder waren als het ging om het uitvoeren van hun opdracht. In vergelijking met standaard instructies vergrootte het actief opzoeken van ongemak een gevoel van betrokkenheid en verhoogde het gevoel van doelbereiking. Uitgaande van deze resultaten, zou je ongemak dus kunnen inzetten als een krachtig hulpmiddel om persoonlijke groei in mensen te stimuleren.
Opzoeken van intercultureel ongemak in binnen- en buitenland
Het opzoeken van ongemak: laat dat nu precies zijn waar we bij Globi aan werken! Vanaf de oprichting is onze missie geweest om mensen onbekende situaties te laten opzoeken met als doel jezelf te ontwikkelen als mens. Dat begon met het organiseren van uitwisselingen met China en India, twee bestemmingen waar je veel intercultureel ongemak ervaart omdat de culturele verschillen groot zijn, maar zit ‘m vandaag de dag meer in het aangaan en onderzoeken van cultureel ongemak binnen de eigen klas, de school, de regio, de stage-omgeving. Kortom: de vaardigheden van een wereldburger binnen de grenzen van ons eigen, diverse land.
Globi-Trotter en interculturele dilemma’s: een voorproefje in de klas
Is het opzoeken van andere culturen in binnen- en buitenland nog een brug te ver voor jouw studenten of leerlingen? Of gaat het er jou meer om het intercultureel ongemak het gesprek te laten zijn tussen de leerlingen of studenten van jouw klas onderling? Dan raden we je aan om te kijken naar ons Globi-Trotterspel voor interculturele vaardigheden. Op een toegankelijke manier maken studenten en leerlingen door dit bordspel kennis met voor hen onbekende situaties, maken keuzes over hoe ze zouden handelen en leren daardoor zichzelf beter kennen. Persoonlijke groei dus: niet ontstaan door het direct voelen van het ongemak, maar door het zichzelf voor te stellen.
Buiten je bubbel: wat doe jij?
Tot slot zijn we benieuwd: wat doe jij als docent om buiten je eigen bubbel te treden? Om intercultureel ongemak te ervaren? En doe je dit sporadisch, of met regelmaat? Ga je het ongemak actiever en doelbewuster opzoeken nu je weet dat het direct je ontwikkeling ten goede kan komen? Wij zijn benieuwd!
Bronnen:
